Με λίγα λόγια.........
Περίληψη
1) Η Ολυμπιακή Αεροπορία Α.Ε. ιδρύθηκε το 1956 από τον Αριστοτέλη Ωνάση στα πλαίσια του υφισταμένου τότε διεθνούς θεσμικού καθεστώτος των εναερίων μεταφορών που απέρρεε από τη Σύμβαση του Σικάγο του 1944. Η ίδρυση της Ο.Α. ήταν αποτέλεσμα της αποτυχίας τριών άλλων ιδιωτικών αερομεταφορέων των Τ.Α.Ε., Α.Μ.Ε. και ΕΛΛΑΣ να επιβιώσουν στην ελληνική αγορά.
2) Οι όροι λειτουργίας της Ο.Α. τους οποίους συμφώνησε ο Ωνάσης με την τότε Ελληνική κυβέρνηση περιείχαν όρους που στη Βουλή μεταγενέστερα αποκλήθηκαν και από βουλευτές του ΠΑΣΟΚ αποικιοκρατικοί. Ανεξαρτήτως του πολιτικού χαρακτηρισμού τους ήσαν οι όροι που επέτρεπαν οι κρατούσες τότε συνθήκες της ελεύθερης αγοράς και όχι μόνο στην Ελλάδα.
3) Την Ο.Α. κρατικοποίησε το 1975 η κυβέρνηση υπό την ηγεσία του Κων/νου Καραμανλή σαν αντίδραση στις απαιτήσεις του Ωνάση για περαιτέρω κρατικές ενισχύσεις τις οποίες η τότε κυβέρνηση θεώρησε απαράδεκτες. Ας σημειωθεί ότι ο Ωνάσης ζητούσε ετήσια κρατική ενίσχυση για το 1975 περί τα 60 εκατ. δολάρια όταν η κυβέρνηση τον ίδιο χρόνο με 68 εκατ. δολάρια εξαγόρασε την Ο.Α. Δηλαδή ο Ωνάσης ζητούσε ως ετήσια κρατική επιδότηση την τότε συνολική αξία της Ο.Α.
4) Όλες οι κυβερνήσεις από το 1975 και μετά χρησιμοποίησαν την Ολυμπιακή Αεροπορία σαν εργαλείο υποχρεωτικής υλοποίησης της πολιτικής τους σε διαφόρους τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας όπως εξωτερική πολιτική, περιφερειακή-αναπτυξιακή πολιτική, κοινωνική πολιτική, δημοσιονομική πολιτική,αμυντική πολιτική κ.α.
5) Όμως το κόστος υλοποίησης της πολιτικής αυτής όχι μόνον το επιβαρυνόταν
η Ο.Α. αλλά επί πλέον υποχρεωνόταν να το καταγράφει στα λογιστικά της
βιβλία σαν δικό της κόστος συνεπώς σαν δικό της έλλειμμα.
6) Σαν συνέπεια την 31-12-1992 η Ο.Α. εμφάνιζε ένα τεράστιο λογιστικό έλλειμμα
της τάξης των 276 δις. δρχ (811,8 εκατ ευρω)
7) Με βάση το τρίτο πακέτο απελευθέρωσης της Ε.Ε. που αφορά στην κοινοτική
πολιτική αερομεταφορών η ισχύς του οποίου άρχιζε την 1-1-1993
απαγορεύθηκαν οι κρατικές ενισχύσεις προς τους αερομεταφορείς για την
προστασία του ανταγωνισμού.
Για να μπορέσει να συνεχίσει η Ο.Α. τη λειτουργία της, η τότε κυβέρνηση της
Νέας Δημοκρατίας υπέβαλε το 1993 στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) σχέδιο
εξυγίανσης (εκπονηθέν απο την εταιρική ιεραρχία) με βάση το οποίο ζητούσε
να της επιτραπεί από τα όργανα της Ε.Ε. η κρατική επιχορήγηση προς την
Ο.Α. Το πρόγραμμα αυτό απερρίφθη απο την Ε.Ε. ως αναξιόπιστο (ως έχον
αδιαφανή μεθοδολογία και ανακριβή στοιχεία).
10) Για την αξιολόγηση της οικονομικής κατάστασης της Ο.Α. ο τότε Επίτροπος
Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Α. Matutes–ο οποίος εγνώριζε
την μη καταγραφή των κρατικών χρεών στα βιβλία της Ο.Α.-, ζήτησε με
σχετική επιστολή του της 24-3-1994 από την Ελληνική κυβέρνηση την
εκπόνηση μελέτης αναφορικά με τις οικονομικές σχέσεις του κράτους
μετόχου με την Ο.Α.
11) Η εκπόνηση της μελέτης αυτής ανετέθη απο την διοίκηση της Ο.Α. στον Δρα Ιωάννη Σ. Λαϊνο. Η αρχική μελέτη υπολόγισε τα κρατικά χρέη προς την Ο.Α. 1 τρις διακόσια ογδόντα δις δρχ. Η τελική μελέτη από την οποία αφαιρέθηκαν πολλές κατηγορίες κρατικών χρεών που είχαν συμπεριληφθεί στην αρχική μελέτη – υπολόγισε ότι το ύψος των κρατικών χρεών για το διάστημα 1975-1992 ανήρχετο σε 680,5 δις. Δρχ. (2 δις. Ευρώ). Το αναθεωρημένο αυτό πρόγραμμα το οποίο υπέβαλε τον Μάϊο του 1994 η εκλεγείσα τον 10/1993 κυβέρνηση ενεκρίθη.
12) Αυτό το οικονομικό αποτέλεσμα καταδεικνύει το ότι:
- η Ο.Α. δεν ήταν υπό πτώχευση. Αντίθετα ήταν ένας εύρωστος οικονομικά αερομεταφορέας.
- δεν είχε ανάγκη κρατικής επιδότησης για τη συνέχιση των δραστηριοτήτων της. Αρκούσε η καταβολή των οφειλομένων από το κράτος μέτοχο.
- δεν υπήρχε ανάγκη αδείας από την Ε.Ε. για χορήγηση κρατικής επιδότησης
- κατά συνέπεια η παραπομπή απο το κράτος-μέτοχο του προγράμματος εξυγίανσης της Ο.Α. στην Ε.Ε. για έγκριση-και επιβολή όρων –και περιορισμών-λειτουργίας δεν στηρίχθηκε στις αντικειμενικές οικονομικές αναγκαιότητες.
13) Το κράτος συνέχισε να επιβαρύνει τα αποτελέσματα της Ο.Α. με το κόστος
απο την υποχρεωτική υλοποίηση διαφόρων κυβερνητικών πολιτικών.
14) Ο κ. Χατζηδάκης διατείνεται ότι τα σωρευτικά λογιστικά ελλείμματα του
Ομίλου Ο.Α. της περιόδου 1995-2008 είναι ύψους 2,6 δις. ευρώ
Στο επιχείρημα αυτό βασίζει ο μέτοχος την αναγκαιότητα κλεισίματος της
Ο.Α.
15) Στην Βουλή κατά την διάρκεια σχετικής συζήτησης την 19-9-08 ο κ.
Χατζηδάκης παραδέχθηκε ότι τα ελλείμματα των εταιριών του ομίλου Ο.Α.
στα οποία αναφέρεται είναι κατ’εκτίμηση (διότι δεν έχουν εκδοθεί απο το
2003 οι απο τον νόμο απαιτούμενοι ισολογισμοί εγκεκριμένοι απο τους
ορκωτούς λογιστές).
16) Το 67% του εμφανιζόμενου ως σωρευτικού ελλείμματος του ομίλου Ο.Α.
(1.740 δις. ευρω σε σύνολο 2,6) δημιουργήθηκε κατά την διαχείριση της Ο.Α.
απο την Ν. Δ. στο 32% του χρόνου υπολογισμού των ελλειμμάτων (4,5
χρόνια σε σύνολο 14)
17) Στο σωρευτικό λογιστικό έλλειμμα συμπεριλαμβάνονται και περί τα 700 εκατ
ευρώ πρόστιμα και προσαυξήσεις που έχει επιβάλει ο μέτοχος στον Εθνικό
Αερομεταφορέα.
1
Η διαχρονική κακοδιαχείριση των υποθέσεων του Εθνικού Αερομεταφορέα
απο τον μέτοχο, απο τις απο αυτόν διορισμένες διοικήσεις και απο στελέχη
της ιεραρχίας, διεδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση των
λογιστικών ελλειμμάτων του. Ωστόσο κανείς μέχρι σήμερα δεν διώχθηκε.
19) Αντίθετα το κράτος-μέτοχος ψήφισε μέχρι σήμερα πέντε νόμους για την
απαλλαγή των μελών των διοικήσεων του Εθνικού Αερομεταφορέα απο κάθε
διαχειριστική ευθύνη.
20) Σύμφωνα με σχετική πρόσφατη μελέτη του καθηγητού Λαϊνου τα χρέη του
κράτους προς την Ο.Α. για το διάστημα 1995-2008 ανήλθαν σε τιμές 2008 τα
10 δις. ευρώ.
21) Το 2005-2006 η διοίκηση της Ο.Α. (Π.Δ.Σ. & Δ. Σ. κ. Ιωάννα Παπαδοπούλου)
και το 2006 η διοίκηση των Ο.Α., διεκδίκησαν στην ελληνική Δικαιοσύνη ένα
τμήμα τους για το διάστημα 2001-2005 ύψους 1,6 δις. ευρώ.
22) Η ελληνική Δικαιοσύνη με τέσσερις αποφάσεις της (τρείς το 2006 και μια το
200
κατεδίκασε τελεσιδίκως το κράτος να επιστρέψει μέχρι στιγμής 1,2
δις.ευρώ. Εκκρεμεί διεκδίκηση επί πλέον 370 εκατ ευρώ.
23) Συνεπώς ο Εθνικός Αερομεταφορέας όχι μόνον δεν βρίσκεται υπο πτώχευση
αλλά παρά την κακοδιαχείρισή του, απο οικονομικής απόψεως είναι μία
υπερκερδοφόρα επιχείρηση εαν το κράτος μέτοχος πάψει να συμπεριφέρεται
ως καταχραστής και επιστρέψει το σύνολον των χρεών του.
24)Συνεπώς ενδεχόμενη χρεωκοπία του Εθνικού Αερομεταφορέα θα είναι ΔΟΛΙΑ
24) Η εξυγίανση και η ανάπτυξη του Εθνικού Αερομεταφορέα δύναται να
χρηματοδοτηθεί μέ μέρος μόνον από τα κρατικά χρέη προς αυτόν.
Ενωση Πτυχιούχων Τεχνικών Αεροπλάνων
Ολυμπιακής Αεροπορίας (Ε.Π.Τ.Α.Ο.Α.)
ΑΝΑΛΥΣΗ
ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΕΑ
1975-2008
Το παρόν κεφάλαιο αποτελεί τμήμα γενικότερης μελέτης
την εκπόνηση της οποίας μας ανέθεσε το Δ.Σ. της Ε.Π.Τ.Α.Ο.Α.
με περιεχόμενο την αντιμετώπιση των επιχειρημάτων
του σχεδίου Χατζηδάκη σχετικά με :
- την τρέχουσα κατάσταση του Εθνικού Αερομεταφορέα,
- τις αιτίες της κρίσης και
- τις προοπτικές του
Μελετητής :
Ιωάννης Σ. Λαϊνος
Διδάκτωρ Οικονομίας & Διοίκησης Ανθρώπινου Παράγοντα Εναερίων Μεταφορών
ΑΘΗΝΑ 12-2008
