Ας παραθέσουμε, και την άποψη του Τ.Ε.Ε. για το θέμα της Ολυμπιακής:
TEE - ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ
16 Σεπτεμβρίου 2005
Η χώρα δεν πρέπει να μείνει χωρίς εθνικό αερομεταφορέα
Παρέμβαση του ΤΕΕ στο θέμα της «Ολυμπιακής»
Περιορισμένη και εξ αυτού του λόγου πιθανά αποπροσανατολιστική και άκρως επιζήμια για τη χώρα θεωρεί το ΤΕΕ την κατεύθυνση που έχει πάρει αυτή η συζήτηση αναφορικά με τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Ολυμπιακές Αερογραμμές και η Ολυμπιακή Αεροπορία, με αφορμή το πόρισμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κατ’ επέκταση το μέλλον αυτών των εταιριών.
Περιορισμένη, καθώς «εγκλωβίζεται» σε συγκεκριμένη χρονική περίοδο (1994-2004) και σε διαχειριστικές παραβάσεις που ενδιαφέρουν αποκλειστικά την Ε.Ε. και εμπίπτουν στο Κοινοτικό Δίκαιο (η έρευνα δεν επεκτάθηκε στην προ του 1994 περίοδο. Κάτι τέτοιο δεν ενδιέφερε την Ε.Ε. αλλά ήταν απαραίτητο στην αναζήτηση λύσης).
Επιζήμια, καθώς η συζήτηση οδηγεί στην ταχύτατη απαξίωση της επιχείρησης και ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών της δεδομένων και απειλεί τη χώρα με την απώλεια του εθνικού της αερομεταφορέα, ενδεχόμενο που θα έχει ανυπολόγιστες επιπτώσεις (οικονομικές και κοινωνικές).
Με τα δεδομένα αυτά, το ΤΕΕ καλεί όλους όσους εμπλέκονται στην υπόθεση «Ολυμπιακή» και ενδίδουν σε συζητήσεις (ακόμη και ευκαιριακές), να σταθούν απέναντι στο μείζον αυτό θέμα με την ανάλογη σοβαρότητα. Να ενστερνιστούν πλήρως «το γράμμα και την ουσία» της απόφασης της Ε.Ε., που δεν υπαγορεύει (όπως πολλοί θέλουν να υποστηρίζουν) την κατάργηση του εθνικού αερομεταφορέα, αλλά – απλώς – απαιτεί να λειτουργεί η επιχείρηση οικονομικά αυτόνομα και με βάση τους κανόνες ανταγωνισμού που έχει επιβάλλει. Με άλλα λόγια, να λειτουργεί όπως επιθυμεί και το σύνολο του ελληνικού λαού.
Στην κατεύθυνση αυτή, το ΤΕΕ, θέλει να επισημάνει:
1. Τα σωρευμένα πλέον προβλήματα της «Ολυμπιακής» ξεκίνησαν σχεδόν αμέσως μετά την απόκτησή της από το ελληνικό δημόσιο (1975) και ήταν (στην συντριπτική πλειοψηφία τους) απότοκα της πολιτικής βούλησης, την οποία εφάρμοζαν οι εκάστοτε διοικήσεις που διορίζονταν ή καταργούνταν «εν μια νυχτί» από τις κυβερνήσεις, με σχεδόν αποκλειστικό κριτήριο το βαθμό «υπακοής» στα κελεύσματα της πολιτικής εξουσίας.
2. Είναι ενδεικτικό ότι ακόμη και για το κεφάλαιο ίδρυσης της, η εταιρία – καθ’ υπόδειξη των πολιτικών προϊσταμένων της εποχής – κατέφυγε σε δανεισμό από το εξωτερικό, ενώ μόλις πέντε χρόνια μετά την «κρατικοποίησή» της υποχρεώθηκε να δανειστεί (και πάλι από τη διεθνή χρηματαγορά) σε συνάλλαγμα υποχρεωτικά εκχωρητέο στην Τράπεζα της Ελλάδος, προκειμένου να προχωρήσει σε επόμενες αγορές αεροσκαφών. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις – μετά και από τις υποτιμήσεις ή διολισθήσεις της δραχμής έναντι των ξένων νομισμάτων – η «Ολυμπιακή» επιβαρύνθηκε με πολύ υψηλές πρόσθετες δαπάνες για αγορά συναλλάγματος από την Τράπεζα της Ελλάδος και αποπληρωμή των δανείων της ! Με δυο λόγια, από τότε, τέθηκαν τα θεμέλια της οικονομικής φαλκίδευσής της. Να σημειωθεί ότι ο δανεισμός της από τις διεθνείς χρηματαγορές κατέστη ευχερής χάρη του «ονόματος» που είχε στη διεθνή αγορά.
3. Οι κατά καιρούς αγορές αεροσκαφών δεν έγιναν σχεδόν ποτέ με βάση τις επιχειρησιακές ανάγκες της εταιρίας και την εμπορικότητα εκμετάλλευσή τους. Τα κριτήρια υπαγορεύονταν από πολιτικές επιλογές και αδιαφανείς επιδιώξεις. Αυτό είχε ως συνέπεια η εταιρία να διαθέτει πανσπερμία τύπων αεροσκαφών (και αντίστοιχα πληρωμάτων, τεχνικών και – κυρίως – τεράστιων αποθεμάτων ανταλλακτικών) που προκαλούσαν δυσβάστακτα υψηλό κόστος λειτουργίας.
4. Με πολιτικές και όχι επιχειρησιακές, οικονομικές, κοινωνικές επιλογές καθορίζονταν σχεδόν πάντα τα δρομολόγια εσωτερικού και εξωτερικού, με συνέπεια η εταιρία να επιβαρύνεται υπέρμετρα με κόστος άστοχων δρομολογίων.
5. Τα υπουργεία/κυβέρνηση αποφάσιζαν την μετακίνηση διαφόρων κατηγοριών πολιτών (στρατιωτικοί, φοιτητές-σπουδαστές κ.α.) με σημαντικά μειωμένες τιμές αεροπορικών εισιτηρίων εκ μέρους της «Ολυμπιακής», χωρίς, φυσικά, να καταβάλουν για αυτή την κοινωνική παροχή τους ούτε μια δραχμή προς τον εθνικό αερομεταφορέα ! Αντίστοιχες δεσμεύσεις για «κοινωνικές παροχές ή υπηρεσίες» επέβαλαν οι πολιτικοί προϊστάμενοι του εθνικού αερομεταφορέα κατά καιρούς, με χαρακτηριστικές τις περιπτώσεις μαζικής μεταφοράς ψηφοφόρων (εσωτερικό και εξωτερικό), καθημερινή μεταφορά του Τύπου, μεταφορά ασθενών σε φορεία, κ.α. είτε έναντι εξαιρετικά χαμηλών, σε σχέση με το κόστος, τιμών, είτε και δωρεάν !
6. Με πολιτικές αποφάσεις η «Ολυμπιακή» υποχρεώθηκε κατά καιρούς να κατασκευάσει ή να ανακαινίσει κτίρια σε προϋπάρχοντα αεροδρόμια (κυρίως στο Ελληνικό), αλλά και να χρηματοδοτήσει το σημαντικό έργο της μεταστέγασης στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Καμιά άλλη αεροπορική εταιρία στον κόσμο δεν έχει χρηματοδοτήσει τέτοια έργα, που είναι υποχρέωση του κράτους (ή αντίστοιχα ιδιωτικών επιχειρήσεων αεροδρομίων).
7. Η «Ολυμπιακή» δεν εντάχθηκε σε κανέναν «συνασπισμό» διεθνών αεροπορικών εταιριών (κάτι που έγινε σχεδόν με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές εταιρίες) όταν, μάλιστα, της έγιναν τέτοιες προτάσεις, γιατί κάτι τέτοιο – όπως είναι προφανές – θα απέκλειε μια σειρά «συνήθων πολιτικών επιλογών», καθώς δεν θα ήταν συμβατές με βάση τις συμφωνίες συνεργασιών.
8. Χάρη στην ύπαρξη της «Ολυμπιακής» υπάρχουν και συντηρούνται οικονομικά (στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό) τα περισσότερα αεροδρόμια της χώρας. Είναι γνωστό ότι από τα 44 αεροδρόμια της χώρας, μόνο τα 5-6 είναι επικερδείς προορισμοί. Συνακόλουθα και από αυτή την εθνική δραστηριότητα, η «Ολυμπιακή» ζημιωνόταν και ζημιώνεται. Έτσι εξηγείται, άλλωστε, γιατί κανείς ανταγωνιστής δεν ενδιαφέρεται να καλύψει το μεγαλύτερο μέρος αυτών των προορισμών και ειδικά των ακριτικών νησιών.
Αυτά ενδεικτικά και ως προς το «κακό» παρελθόν, όχι για να «γραφεί σωστά η ιστορία», αλλά ως συμβολή στην αναζήτηση εφικτής και βιώσιμης λύσης.
Κατά το ΤΕΕ, αν:
• Συνυπολογιστούν (και θα πρέπει κατά την άποψή μας να γίνει αυτό) οι παντός είδους δαπάνες που υποχρεώθηκε σε όλα τα χρόνια της κρατικής της λειτουργίας να κάνει η «Ολυμπιακή» κατ’ εντολή της πολιτικής εξουσίας, είναι πολύ πιθανό να αποδειχτεί ότι το κράτος χρωστά στην εταιρία και όχι η εταιρία στο κράτος, όπως κατέληξε το πόρισμα της Ε.Ε. Με αυτό το δεδομένο, θα πρέπει να διεκδικηθεί από την Ε.Ε. το δικαίωμα ενός συμψηφισμού των χρεών του δημοσίου προς την «Ολυμπιακή».
• Η «Ολυμπιακή» οδηγηθεί σε ιδιωτικοποίηση ή εκκαθάριση, τότε η χώρα θα αποστερηθεί του εθνικού αερομεταφορέα και κατ’ επέκταση: καμιά ιδιωτική εταιρία δεν θα πετάει προς όλους τους προαναφερθέντες προορισμούς (κυρίως εσωτερικού) προς τους οποίους σήμερα πετά η «Ολυμπιακή» με προφανείς οικονομικές και κοινωνικές άκρως αρνητικές επιπτώσεις γι’ αυτούς τους προορισμούς. Ο κίνδυνος απαξίωσης και ενδεχόμενης μελλοντικής κατάργησης πολλών μικρών περιφερειακών αεροδρομίων της χώρας είναι ορατός. Καμιά κοινωνική ή επαγγελματική ομάδα (στρατιωτικοί, φοιτητές-σπουδαστές κλπ.) δεν θα μετακινούνται με μειωμένες τιμές εισιτηρίων ή σε περίπτωση διατήρησης αυτού του καθεστώτος, τα αρμόδια υπουργεία θα πρέπει να καταβάλουν ως επιδότηση το αντίστοιχο ποσό ή να αναλάβουν την οργάνωση τέτοιων μεταφορών με δικό τους δίκτυο αερομεταφορών (κάτι που συνέβαινε στο παρελθόν με τους στρατιωτικούς). Η αεροκομιδή ασθενών, η μεταφορά του Τύπου και άλλων ειδικών υλικών (π.χ. ραδιοϊσότοπα) στο εξής θα πρέπει να γίνεται με οικονομική επιβάρυνση των κατά περίπτωση αρμόδιων υπουργείων. Σε κάθε περίπτωση, το κόστος όλων αυτών των υπηρεσιών, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και να συμψηφιστεί με το χρέος της «Ολυμπιακής» και, μάλιστα, με απόλυτη χρονική επικαιροποίηση και τους νόμιμους τόκους.
Αν η «Ολυμπιακή» οδηγηθεί σε εκκαθάριση, η Ελλάδα θα αποστερηθεί από μια συσσωρευμένη, τεράστια και διεθνώς αναγνωρισμένη τεχνογνωσία, που ασφαλώς δεν είναι δυνατόν να αναπληρωθεί από τον ιδιωτικό τομέα. Αντιθέτως, με ελάχιστες επενδύσεις και πιθανή συνεργασία με την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ) είναι δυνατόν να αναβαθμιστεί η Τεχνική Βάση της επιχείρησης σε επίπεδο Διεθνούς Επισκευαστικού Κέντρου, προσελκύοντας και νέους πελάτες, με προφανή οφέλη για την εθνική οικονομία.
Επιπροσθέτως, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι το κόστος που θα πρέπει να καταβληθεί, με βάση τις συμβατικές υποχρεώσεις του κράτους έναντι του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» (σύμβαση παραχώρησης), τις ισχύουσες μισθώσεις αεροσκαφών κλπ., θεωρείται εξαιρετικά υψηλό και θα αυξήσει σημαντικά τη συνολική ζημιά του δημοσίου.
Είναι προφανές, από όλα αυτά, ότι η υπόθεση «Ολυμπιακή» είναι ένα σύνθετο και άκρως ιδιόμορφο ζήτημα, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί εκ του προχείρου και κυρίως χωρίς ειλικρινή και σε έκταση διάλογο από όσους οφείλουν να έχουν λόγο. Η Ε.Ε. δεν επιθυμεί – το τονίζουμε και πάλι – να αποστερηθεί η Ελλάδα από τον εθνικό της αερομεταφορέα.
Τα προβλήματα της επιχείρησης είναι γνωστά και όχι ανεπίλυτα. Οι επιπτώσεις από ενδεχόμενη απώλεια του εθνικού αερομεταφορέα θα είναι πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές, δυσβάστακτες βραχυπρόθεσμα, μέσο και μακροπρόθεσμα. Αυτό πρέπει οπωσδήποτε να αποφευχθεί.
Το «όνομα» της «Ολυμπιακής» και οι «έξι κύκλοι» της είναι διεθνώς προβεβλημένα και κατοχυρωμένα ως το σημαντικότερο brand name της Ελλάδας. Είναι απόλυτα συνυφασμένο με την ασφάλεια των πτήσεων (κάτι που έχει αναγνωριστεί κατά τον πλέον επίσημο τρόπο από τους διεθνείς οργανισμούς), με τον τουρισμό και την ιστορία της χώρας. Όλα αυτά συνθέτουν μια μοναδική αξία, που με κανέναν τρόπο δεν πρέπει να απολεστεί. Αυτό, όμως, φοβόμαστε ότι μπορεί να συμβεί στις ημέρες μας, εξαιτίας της αποπροσανατολιστικής συζήτησης (αθέλητης ή ηθελημένης) που γίνεται με αφορμή την απόφαση της Ε.Ε.
Καταλήγοντας, το ΤΕΕ προτείνει την εξασφάλιση ενός χρονικού περιθωρίου, κατ’ ελάχιστο έξι μηνών, με πλήρη και απρόσκοπτη λειτουργία της εταιρίας, έτσι ώστε κάθε εμπλεκόμενος, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζομένων στην «Ολυμπιακή», να προτείνει συγκεκριμένες σύγχρονες, βιώσιμες και λειτουργικές λύσεις που πιστεύουμε ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν, ώστε να διατηρηθεί ο εθνικός αερομεταφορέας, υπό συνθήκες οικονομικής αυτοτέλειας και ανταγωνισμού.
