Η απόλυτα προσωπική μου άποψη είναι ότι είναι υπερβολή η ρίψη ευθυνών ΚΑΙ στον εξεταζόμενο από το πόρισμα. Από τη μία βέβαια, ο εξεταζόμενος ήταν ήδη πτυχιούχος χειριστής ΙΧ σε δικηνητήρια αεροσκάφη άρα ουσιαστικά δεν έπρεπε να κάνει τέτοιο σφάλμα εκτίμησης ύψους.
ΟΜΩΣ, όταν βρίσκεται σε εξέταση, δεν είναι και στην καλύτερη θέση για να αρνηθεί στις "βουλές" και τα "γούστα" του εξεταστή. Όταν ο εξεταστής του ζητά να εκτελέσει μία άσκηση η οποία ΔΕΝ προβλέπεται, τον βάζει σε "αχαρτογράφητα νερά" άνευ λόγου. Είχε εκπαιδευτεί να κάνει τέτοια προσέγγιση? Πώς του ζητάει ο άλλος να τον εξετάσει σε διαδικασία για την οποία δεν έχει εκπαιδευτεί (γιατί δεν προβλέπετω να εκπαιδευτεί). Εκτός φυσικά
αν είχε κάνει τέτοια διαδικασία κατά την διάρκεια της εκπαίδευσής του, δηλαδή όχι μόνο οι εν λόγω εξέταζαν ανύπαρκτα αντικείμενα, αλλά τα εκπάιδευαν κι'όλας!
Είναι με άλλα λόγια, σαν να του έλεγε ο εξεταστής "θέλω να μου περάσεις κάτω από τη γέφυρα του Ρίο-Αντίρριο". Προφανώς ο πτυχιούχος ΙΧ αεροπόρος, εκκωλαπτόμενος επαγγελματίας αεροπόρος, θα έβλεπε ώς αποτυχία την επιλογή να αρνηθεί και να ελπίζει ταυτόχρονα ότι θα του απονεμηθεί το πτυχίο μετά την πτήση, χαλώντας το "χατήρι" του εξεταστή.
Αν κτύπαγε η ουρά του τη γέφυρα, θα έφταιγε ο εξεταζόμενος?
Στην πραγματικότητα, θα έφταιγε. Θα έπρεπε να είχε αρνηθεί να κάνει "καουμποϋλίκια" και ας ήταν μετά να υποστεί τις "συνέπειες" του "Θεού/αρχιεκπαιδευτή/αρχιχειριστή/εξεταστή". Απαιτεί ικανότητα το να αρνηθείς, γνωρίζοντας το πιθανό (ίσως και σίγουρο) προσωπικό επαγγελματικό κόστος, έστω και αν βάζεις τη ζωή σου (και τη ζωή άλλων 200 ανθρώπων στο μέλλον) σε κίνδυνο.
Αν για αυτό το λόγο του επιρρίπτει ευθύνες το πόρισμα, θα έπρεπε να το αναφέρει. Αντί να λέει (το πόρισμα) ότι δεν εκτίμησε σωστά το ύψος, να έλεγε ότι υπερεκτίμησε τις ικανότητές του, πέραν της εκπαίδευσής του, και δέχθηκε να εκτελέσει μή προβλεπόμενη διαδικασία, φοβούμενος τις ατομικές συνέπειες. Τότε μάλιστα, θα συμφωνούσα. Αλλά όταν οι διερευνητές είναι δικηγόροι, ηλεκτρονικοί και πτέραρχοι εα*, μάλλον πολλά ζητάω!
Τα αντικείμενα εξέτασης εν πτήση για τέτοιο πτυχίο, λίγη σχέση έχουν (αναγκαστικά) με τις πραγματικές απαιτήσεις στην καθημερινότητα ενός χειριστή αερογραμμών. Όχι απαραίτητα όμως. Υπάρχουν τρόποι (και προβλέπονται), να εξεταστεί κάποιος σε ένα ελαφρό αεροσκάφος για απονομή επαγγελματικού πτυχίου
και πέραν του καθαρά σκέλους της χειριστικής ικανότητας και των γνώσεων. Αν υπήρχε ένα μάθημα πραγματικό και ουσιατικό σε αυτήν την ιστορία, με απόλυτη σχέση με το τί συμβαίνει σε ένα επιβατικό τζέτ, είναι αυτό. Να αρνηθεί ο ολόφρεσκος συγκυβερνήτης Α320 την προτροπή του αρχαίου κυβερνήτη/αρχιχειριστή, να προσεγγίσει (ο ολόφρεσκος συγκυβερνήτης ) εξ'όψεως νύχτα με 30 κόμβους κάθετο άνεμο στη Σάμο, όταν
δεν το έχει ξανακάνει και ούτε κάν έχει πάει ποτέ στη Σάμο, ούτε για διακοπές! Αν δεχόταν και "διέγραφε το αεροπλάνο από τα μητρώα", το πόρισμα δεν θα έγραφε σαν κύριο λόγο του ατυχήματος την μή ικανότητά του να εκτελέσει την προσέγγιση σωστά. Θα έγραφε ότι συμφώνησε να εκτελέσει ελιγμό πάνω από τις δυνατότητές του.
Με άλλα λόγια, ο εξεταστής να έκανε πρακτική σε πτήση εξέταση της ικανότητας του εξεταζόμενου σε διαχείριση του ανθρώπινου παράγοντα. Θα ήταν απόλυτα σχετικό και με την εκπαίδευση εδάφους αλλά και με τις γραπτές εξετάσεις ATPL που ο εξεταζόμενος είχε επιτυχώς ολοκληρώσει. Δεν αρκεί να γράφει κάποιος τη σωστή απάντηση στο τέστ ανθρώπινου παράγοντα. Πολύ πιό σημαντικό θα ήταν να εφάρμοζε αυτά που διδάχτηκε. Προτείνει ο εξεταστής, εν πτήση, διέλευση κάτω από τη γέφυρα, και ο εκπαιδευόμενος πειθαρχεί και ετοιμάζεται για τον ελιγμό. ΚΟΒΕΤΑΙ !!!! Σκληρό? Ίσως. Λούμπα? Σίγουρα. Σπουδαίο μάθημα και διαφύλαξη των στάνταρντς από τον εξεταστή? 100%.
Αυτό λοιπόν θα ήταν ένα μάθημα που το πόρισμα θα μπορούσε να περάσει. Όχι μόνο στον εξεταζόμενο αλλά και σε όλους όσους διαβάζουν το πόρισμα. Γι'αυτό είναι τα πορίσματα άλλωστε. Για να μαθαίνουμε. Όχι το τί έγινε, για να συνεχίσειτο κουτσομπολιό, αλλά για να αποφεύγουμε κακοτοπιές στο μέλλον. Το πόρισμα ούτε κάν ανάφερε την πτυχή αυτή. Ούτε απ'έξω, που λένε. Αλλά τα είπαμε αυτά. Πολύ ψιλά γράμματα. Πάρα πολύ ψιλά.
*δικηγόροι, ηλεκτρονικοί και πτέραρχοι εα
Είπαν να τελειώσω εδώ, γιατί το παρατράβηξα και κουράζω, αλλά πρέπει να αναφερθώ στους διερευνητές. Δεν γνωρίζω κανέναν τους και είμαι ΑΠΟΛΥΤΑ βέβαιος ότι είναι άκρως καταξιωμένοι και καταρτησμένοι άνθρωποι στον χώρο τους. Και αυτή είναι η φράση κλειδί. Στον χώρο τους.
Όσες αποστολές και να έχουν πετάξει οι κοι Πτέραρχοι και ας μην έχουν αφήσει "σαγανάκι για σαγανάκι", όσες δίκες και να έχουν κερδίσει οι κοι δικηγόροι, και όσα έυσημα να έχουν οι ηλεκτρονικοί και οι μηχανολόγοι από το ΜΙΤ, η πολιτική αεροπορία (γενική και αερογραμμών) έχει παραμέτρους που μαθαίνονται στο "πεζοδρόμιο". Το ίδιο ισχύει σε κάθε κλάδο, όχι μόνο στην αεροπορία. Ακόμα και οι διερευνητές με το τίτλο του Κυβερνήτη, από όσον γνωρίζω, οι περισσότεροι είναι "απόστρατοι" εδώ και πολλά χρόνια. Παρ'όλες τις περγαμηνές τους, η αεροπορία έχει τελευταί εξελιχθεί σε τρομακτικό βαθμό στο θέμα του ανθρώπινου παράγοντα. Και ενώ όλοι οι χειριστές (εκπαιδευόμενοι και μή) εκπαιδεύονται και εξετάζονται στον τομέα αυτό, κυρίως λόγω απαιτήσεων JAA/EASA κλπ, είναι πολλαπλώς πιό σημαντικό η γνώση αυτή να μήν παραμένει στο μητρώο βαθμολογίας επιτυχώντων ή σε κάποιο μπλόκ με σημειώσεις, αλλά να φτάνει και να εφαρμόζεται στο αεροπλάνο. Εκεί δηλαδή που "μετράει".
Λαμβάνοντας υπ'όψιν ότι στο 70% και πλέον των ατυχημάτων ευθύνεται ο άνθρωπος, εξυπακούεται (?) ότι οι διερευνήσεις ατυχημάτων πρέπει να προχωράνε παραπέρα από την πεπατημένη του στύλ: "Δεν εκτέλεσαν σωστά το τσέκλιστ" ή "Δεν προβλέπετω βάσει της διαδικασίας" ή "Ο άνεμος υπερέβαινε το όριο που έθετε ο κατασκευαστής" ή "Δεν έλεγξαν την ταχύτητα στο κρίσιμο στάδιο της απογείωσης" .
Προφανώς και υπάρχουν σφάλματα χειριστικά και παραλείψεις λόγω άγνοιας. Σχεδόν πάντα όμως υπάρχουν και μία ή δύο παράμετροι που στα (ελληνικά ειδικά ) πορίσματα, δεν φωτίζονται αρκετά προς γνώση και, κυρίως, προς συμμόρφωση. Είναι οι παράμετροι διαχείρισης του ανθρώπινου παράγοντα. Να εξεταστεί δηλαδή το γιατί ο κυβερνήτης επιλέγει να προσγειωθεί με άνεμο μεγαλύτερο του επιτρεπτού, όταν είναι προφανές ότι γνωρίζει αυτά τα όρια. Τί είναι αυτό που τον κάνει να τα αγνοήσει. Ποιά η λογική ενός εξουσιοδοτημένου εξεταστή της ΥΠΑ και έμπειρου χειριστή, να προβαίνει σε εξέταση ανύπαρκτου και επικίνδυνου (όχι μόνο εκ του αποτελέσματος) ελιγμού? Σίγουρα θα ενδιέφερε αυτή η πτυχή. Τί σκεφτόταν αυτός ο άνθρωπος εκείνη τη στιγμή. Θα ήταν χρήσιμο να γνωρίζουμε τη λογική που αποδείχθηκε λανθασμένη, ώστε οι υπόλοιποι να μην μπάινουν σε τέτοιες....λογικές.
Μία "φωτεινή" περίπτωση, που η ΕΔΑΑΠ έκανε ακριβώς αυτό (παρ'όλο που ήταν προφανέστατο, δεν πειράζει) ήταν στο πόρισμα για την πτώση του ισραηλινού Σίρους στην Κεφαλλονία. Όπου ένας καθ'όλα ικανός χειριστής (όπως έιναι και οι περισσότεροι που εμπλέκονται σε ατυχήματα, δεν συμβαίνει απλά και στα καλύτερα σπίτια, συμβαίνει σε όλα, και αυτό είναι το σημαντικό μάθημα), υπερέβαλε εαυτόν, όντας σε προχωρημένη ηλικία, άυπνος και με πολλές ώρες στο "τιμόνι"," κατάφερε" να ρίξει στην πλαγιά ένα υπερσύγχρονο αεροπλάνο με τα πιό προχωρημένα συστήματα, που είναι του στύλ Τιτανικός: "αυτό το αεροπλάνο ΔΕΝ ΓΙΝΕΤΑΙ να το ρίξεις σε βουνό". Και όμως έγινε. Και μάθαμε και το μάθημά μας.
Το βραβείο του μεγαλύτερου πόστ όλων των εποχών, να αποσταλλέι στην γνωστή διεύθυνση
